İstanbul’da bir fast-food işletmesinde tüketilen midye ve kokoreç nedeniyle aynı aileden birden fazla kişinin hayatını kaybetmesi, ülkemizde gıda güvenliğinin kırılganlığını acı bir şekilde ortaya koymuştur. BVHO olarak yıllardır yaptığımız açıklamalarda, denetim eksiklikleri ve izlenebilirlik sorunlarının toplum sağlığını tehdit ettiğini defalarca vurguladık.
Türkiye’de ağırlaşan ekonomik koşullar, halkı ucuz ve güvencesiz ürünlere yöneltmiş, bu durum gıda güvenliği risklerini daha da büyütmüştür. 5996 sayılı Kanun devletin sorumluluğunu açıkça tanımlasa da, sahadaki uygulamalar bu sorumluluğun gereğini karşılamaktan uzaktır.
- OECD ve WHO raporlarına göre birçok gelişmiş ülkede gıda kaynaklı hastalık insidansı 20 vaka / 100.000 nüfus civarındadır.
- Türkiye’de ise 2016–2020 döneminde medyaya yansıyan 504 olayda yaklaşık 27.000 kişi etkilenmiştir; kayda girmeyen vakalar düşünüldüğünde gerçek tablo çok daha ağırdır.
- Türkiye’nin 2024’te gerçekleştirdiği 1.3 milyon denetim, sayısal olarak yüksek görünse de OECD ülkelerinde standart olan risk sınıflandırması, şeffaf raporlama ve bağımsız doğrulama mekanizmaları ülkemizde bulunmamaktadır.
Bu farklılık yalnızca teknik değil, hayatlara mal olan bir yönetim sorunudur.
Bursa Veteriner Hekimler Odası’nın daha önce de uyardığı gibi;
- Hızlı tüketim zincirlerinde yetersiz ve şeffaf olmayan denetimler,
- Caydırıcılığı düşük yaptırımlar,
- Personel ve izlenebilirlik eksikliği,
- Ekonomik krizle artan kayıt dışı ve düşük kaliteli ürün riski
Bugün yaşanan acı tabloyu hazırlamıştır.
Tarım ve Orman Bakanlığı’na Açık Çağrımızdır:
- Denetim kadroları güçlendirilmeli, veteriner hekim istihdamı denetim sayı ve niteliğini sağlayacak yeterlilikte olmalıdır.
- 5996 sayılı Kanun’un eksiksiz işletilmelidir.
- Kayıt dışına sıfır tolerans olmalıdır.
- Denetim sonuçlarını OECD standartlarında şeffaf paylaşılmalıdır.
- Yüksek riskli işletmelerde sıklaştırılmış denetim uygulanmalıdır.
Son Söz
Bu ülkede insanlar, hem ekonomik zorunluluklarla ucuz gıdaya mahkûm edildikleri hem de devlet bu gıdaları yeterince denetlemediği için ölmektedir.
Gıda güvenliği siyasi tercih değil, anayasal bir kamu görevidir. Bu sorumluluk yerine getirilmediği sürece risk devam edecektir.
Bursa Veteriner Hekimler Odası ve Gıda ve Veteriner Hekimliği Halk Sağlığı Komisyonu olarak, özellikle gıda konusunda halk sağlığını ilgilendiren her ihlalin takipçisi olacağımızı kamuoyuna saygıyla duyururuz.
Bursa Veteriner Hekimler Odası Gıda ve Veteriner Hekimliği Halk Sağlığı Komisyonu
